15. 間 爻 有 動 縱 吉 難 成
Gian hào hữu động túng cát nan thành
Gian hào động, nếu tốt cũng khó thành.
(Tuvivietnam – siêu tầm)
Gian hào động khắc, sự việc trắc trở, trắc trở thì khó thành tựu.
16. 鬼 或 化 兄 備 禮 先 酬 乎 薦 館
Quỷ hoặc hoá Huynh bị lễ tiên thù hồ tiến quán
Quỷ nếu hoá Huynh thì được đem đầy đủ lễ vật trước khi mời về dạy.
Phàm gặp hào Quỷ động hoá Huynh tất được người trước đem lễ mời dạy nên có thể thành việc. Huynh ở Thế Thân cũng như vậy.
17. 世 如 變 鬼 央 人 轉 荐 於 東 家
Thế như biến Quỷ ương, nhân chuyển tiến ư đông gia
Thế như biến thành Quỷ, trung gian tiến cử với chủ nhân.
Hào Quỷ xuất hiện mà Thế lại hoá xuất Quỷ thì được tiến cử nên có thể thành việc, Quẻ không có Quan Quỷ , mà động hào lại biến thành Quan thì ban đầu không có người tiến cử, mà phải có người tiến cử thì việc mới thành.
18. 世 無 生 合 謾 看 白 眼 之 紛 紛
Thế vô sinh hợp mạn khán bạch nhãn chi phân phân
Thế không được sinh hợp thì luôn bị khinh nhờn xem thường.
Ứng không khắc Thế, Phụ Mẫu bất Không, Huynh Quỷ không động mà Nhật Nguyệt, động hào đều không sinh hợp Thế hào , thì việc tuy thành nhưng chủ nhân không kính trong thầy, nên đối xử khinh thường .
19. 福 或 興 隆 會 見 青 衿 之 濟 濟
Phúc hoặc hưng long hội kiến thanh cấm chi tễ tễ
Phúc nếu vượng động thì được học sinh đông đúc.
Xem lớp dạy lấy hào Phúc làm đệ tử, vượng tướng thì đông đúc, hưu tù thì ít ỏi.
20. 衰 逢 扶 起 日 加 負 笈 之 徒
Suy phùng phù khởi, nhật gia phụ cấp chi đồ
Suy mà được phò khởi thì ngày càng thêm đồ đệ[1]
Tử Tôn suy nhược được Nhật thần, động hào sinh hợp, phù khởi thì học sinh ban đầu không đông mà sau khi mở lớp thì ngày càng thêm nhiều.
[1] Nguyên văn có hai chữ “phụ cấp” tức bưng hòm tráp cho thầy.
21. 動 遇 冲 開 時 減 執 經 之 子
Động ngộ xung khai, thời giảm chấp kinh chi tử
Động gặp xung khai, thì giảm bớt đệ tử[1].
Tử Tôn động nếu bị Nhật thần, động hào xung tán thì đệ tử phản thầy mà đi. Nếu bị Thế xung thì thầy đuổi môn đồ.
22. 逢 龍 則 俊 秀 通 明
遇 虎 則 剛 強 頑劣
Phùng Long tắc tuấn tú thông minh
Ngộ Hổ tắc cương cường ngoan liệt
Gặp Long thì thông minh tuấn tú
Gặp Hổ thì cứng đầu ngu độn.
Tử Tôn lâm Thanh Long được Nguyệt kiến sinh hợp mà lại lâm Kim Thuỷthì có đệ tử thông minh phi thường. Nếu lâm Bạch Hổ tấ đồ đệ phần lớn kém cỏi cứng đầu.
23. 陽 卦 陽 爻 居 養 位 座 前 有 劉 恕 之 神 童
陰 宮 陰 象 化 財 爻 帳 後 列 馬 融 之 女 樂
Dương quái Dương hào cư dưỡng vị, toạ tiền hữu Lưu Thứ chi thần đồng
Âm cung Âm tượng hoá Tài hào, trướng hậu liệt Mã Dung chi nữ nhạc
Quẻ Dương hào Dương ở vượng địa , trong học sinh có thần đồng như Lưu Thứ[2]
Cung Âm tượng Âm hoá Tài hào thì sau trướng Mã Dung[3] có bọn nữ nhạc.
Tử Tôn ở Dương cung Dương hào mà lâm Kim Thuỷ vượng tướng, bất Không lại được củng phù thì đệ tử có người vượt trội như thần đồng Lưu Thứ. Nếu tại Âm cung Âm hào chủ có nữ nhân theo học.
24. 兩 福 自 冲 鬼 谷 值 孫 臏 龐 涓 之 弟 子
子 孫 皆 合 伊 川 遇 楊 時 游 酢 之 門 生
Lưỡng Phúc tự xung, Quỷ Cốc trị Tôn Tẫn, Bàng Quyên chi đệ tử
Tử Tôn giai hợp Y Xuyên ngộ Dương Thì, Du Tạc chi môn sinh
Hai hào Phúc tự xung thì như Tôn Tẫn, Bàng Quyên[4] đệ tử của Quỷ Cốc
Tử Tôn đều hợp như môn sinh Dương Thì, Du Tạc[5] của Y Xuyên
Trong quẻ có hai hào Tử Tôn đều động xung nhau thì trong đệ tử nhiều người không hợp. Nếu thương khắc Thế thì oán thầy. Nếu cả hai hào đều sinh hợp Thế thì môn sinh hết lòng giữ đùng lễ giáo.
[1] Nguyên văn có hai chữ “chấp kinh” là cầm kinh sách
[2] Lưu Thứ người đời Tống, rất thông minh, sách đọc qua một lượt là thuộc. Chưa đầy mười sáu tuổi đã đỗ tiến sĩ.
[3] Mã Dung người đời Đông Hán tài cao,học rộng, Mở lớp dạy theo học cả ngàn người. Nơi dạy trước là môn đồ, sau có bọn nữ nhạc.
[4] Bàng Quyên, Tôn Tẫn sống thời Chiến Quốc học binh pháp với Quỷ Cốc tử. Về sau TônTẫn làm quân sư cho Tề, mà Bàng Quyên làm tướng nước Nguy. Tề Nguỵ đánh nhau, Nguỵ thua Quyên tự vẫn mà chết.
[5] Dương Thì và Du Tạc người đời Tống học trò của Trình Y Xuyên tức Trình Di.
